De gevaren van asbest
Asbest, een bekend, maar berucht materiaal dat vaak nog in huizen of schuurtjes te vinden is. De schadelijke gezondheidseffecten ervan zijn bij velen bekend, maar wat maakt dit materiaal zo specifiek en waarom was het vroeger zo wijdverspreid? In deze blogpost duiken we dieper in op de wereld van asbest, waarbij we niet alleen de eigenschappen ervan verkennen, maar ook de gezondheidsrisico’s die eraan verbonden zijn. Een inzichtelijke reis naar het verleden en het heden van een stof die nog steeds zijn sporen nalaat.
Wat is asbest?
Asbest is in wezen een overkoepelende term voor natuurlijke mineralen opgebouwd uit microscopisch kleine vezels die met het blote oog niet waarneembaar zijn. Deze mineralen, gewonnen in regio’s zoals Zuid-Amerika, Rusland en Canada, bestaan in twee vormen: spiraalvormig en recht. Zodra asbest is verwerkt tot materiaal, is het niet meer mogelijk om de specifieke soort te identificeren. Eeuwenlang is dit natuurlijke product voor diverse doeleinden gebruikt. Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende het bijvoorbeeld als filtermateriaal voor gasmaskers. Na 1945 kende asbest vooral een piekgebruik in gebouwen, woningen en installaties. Het materiaal bezit waardevolle eigenschappen zoals sterkte, slijtvastheid, isolatie, brandwerendheid en kostenefficiëntie. Toepassingen variëren van cement (met name voor dakbedekking zoals golfplaten en dakleien), remmen in auto’s, vloerbedekkingen, elektrische isolatie tot verharding van wegen.
Asbest in Nederland
Asbest verwierf enorme populariteit in Nederland, voornamelijk na de Tweede Wereldoorlog, vanwege zijn unieke eigenschappen en veelzijdige toepassingen. De Nederlandse bouwsector omarmde asbest vanwege zijn brandwerendheid, isolerende vermogen, slijtvastheid en betaalbaarheid. Het werd beschouwd als een wondermateriaal vanwege de veelzijdigheid en kosteneffectiviteit.
In de naoorlogse periode groeide de bouwsector snel, gedreven door de behoefte aan heropbouw en groeiende welvaart. Asbest, met zijn diverse toepassingen zoals in dakbedekking, isolatiemateriaal, leidingen, en zelfs in huishoudelijke producten, bood een ideale oplossing voor verschillende bouwbehoeften. De bouwindustrie zag het als een duurzaam en goedkoop alternatief voor andere materialen.
Vervuiling door asbest
Op dit moment is de concentratie van asbestvezels in de buitenlucht zo’n 20 tot 40 vezels per m³. In de jaren tachtig lagen deze concentraties om en nabij de 100 tot 1000 vezels per m³ met zelfs uitschieters tot tienduizenden vezels per m³. Dit noemt men asbestvervuiling. De voornaamste bronnen van deze asbestvervuiling waren brand en sloop van gebouwen waarin asbest verwerkt was. Ook het verkeer vormt een grote oorzaak van de vervuiling. Deze asbestvervuiling heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid.
Effecten voor de gezondheid?
Laat ik vooropstellen dat asbest in gebonden toestand geen gevaar voor de gezondheid vormt. Het gevaar ontstaat wanneer de asbestvezels los komen en in de luchtwegen terecht komen. Deze asbestvezels veroorzaken verschillende ziekten:
- asbestose;
- asbestpleuritis;
- longkanker;
- mesothelioom;
- pleuraverdikking.
Het verraderlijke van de asbestziekten is dat het zich pas na enkele tientallen jaren openbaart. Asbestziekten zijn tegen de tijd dat het zich openbaart nauwelijks nog te genezen. Jaarlijks overlijden er zo’n 1600 mensen aan asbestziekten. Het verkrijgen van een dergelijke ziekte hangt af van de hoeveelheid ingeademde asbestvezels.
Heeft u een asbest dak?
Op dit moment is er een asbestregelgeving in Nederland. Deze verbiedt het om asbest(houdende) producten te bewerken, verwerken of in voorraad te houden. De afgelopen tien jaren is de regelgeving op asbest strenger geworden. In 2015 is besloten dat daken met asbest per 2024 verboden moeten zijn. Dit betekent dat woningeigenaren die een asbestdak hebben dit voor 2024 moeten laten verwijderen.
Een woningeigenaar staat voor 2024 in principe vrij om te beslissen over het wel of niet verwijderen voor asbesthoudend materiaal. Indien het verwijderd wordt, moet de woningeigenaar zich houden aan de regels die door het “Asbest-verwijderingsbesluit” houden. Voordat u het materiaal laat verwijderen moet dit gemeld worden bij de gemeente en moet er een asbestinventarisatierapport overlegd worden. Het is gevaarlijk om asbest te verwijderen zonder aan de verwijderingsvoorschriften te houden. Hier staan overigens ook hoge boetes op.
jake
Ik heb nooit echt geweten wat asbest was, alleen dat mensen er kanker van kunnen krijgen en dat sommige mensen schadevergoedingen krijgen als ze asbest in hun huis vinden.
Jeroen
Goedemiddag Jake,
Goed om te horen dat deze blog je iets meer informatie over asbest heeft gegeven! Mocht je nog onbeantwoorde vragen hebben over asbest of andere woning-gerelateerde onderwerpen hoor ik dat graag. 🙂
– Jeroen