Ieder huis heeft er een, een dak. Maar wat is nou precies de functie van het dak en waarom is het essentieel dat het goed onderhouden wordt? Een dak is een overdekking van een gebouw of onderdeel daarvan, zoals bijvoorbeeld een carport. Er zijn veel verschillende daken, de meest voorkomende zijn hellende en platte daken. Het voornaamste doel van een dak is om alles wat zich onder het dak bevind te beschermen. Beschermen tegen weersinvloeden, zoals regen, sneeuw, wind en hoge/lage temperaturen. Een dak wordt ook wel de vijfde gevel genoemd en vormt een belangrijk onderdeel van de uitstraling van een gebouw.
Inhoud van dit artikel
1 – Traditionele functies van het dak
2 – Moderne functies van het dak
3 – Constructie van daken
4 – Verschillende soorten dakbedekking
Traditionele functies van het dak
Traditioneel gezien heeft een dak één belangrijke functie, het bieden van bescherming. Bescherming tegen bijvoorbeeld weersinvloeden of ongewenste indringers. Daarnaast zorgt het natuurlijk ook voor een afsluiting van de ruimte en kan het zorgen voor isolatie. Hierdoor is het mogelijk om de locatie onder het dak op te warmen en een comfortabel binnenklimaat te creëren. In Nederland zijn er voornamelijk hellende daken. Dakpannen zorgen hierbij voor een gerichte afvoer van het water. Het water beland uiteindelijk in de dakgoot en wordt afgevoerd.
Moderne functies van het dak
Tegenwoordig wordt een dak voor veel meer doeleinden gebruikt. Er wordt veel meer “gebruik” gemaakt van het dak, om bijvoorbeeld een ruimte optimaal te benutten. Zo zie je in veel steden dat daken gebruikt worden om voertuigen te parkeren. Een ander veelgebruikte gebruiksfunctie is het dakterras. Bij bedrijfspanden wordt het dak vaak gebruikt om installaties op te plaatsen. Al deze moderne oplossingen zorgen dat het dak op een creatieve manier kan veranderen in een functionele bestemming. Er dient echter wel rekening mee gehouden te worden in de berekening van de constructie. Je kunt je voorstellen dat een dak vol met auto’s veel sterker moet zijn dan een ‘simpel’ plat dak.
Constructie van daken
Er zijn vaak twee verschillende constructies van daken te onderscheiden. Enerzijds is er het hellende dak, anderzijds is er het platte dak. Beide hebben hun eigen voordelen. In Nederland zien we dat een hellend dak vaak als hoofdconstructie toegepast wordt. Een plat dak wordt vaak toegepast bij omliggende gebouwen, zoals garages of schuurtjes.
Hellend dak
Een hellend dak is het meest voorkomende type dak in Nederland. Een traditioneel hellend dak bestaat uit dakbedekking zoals dakpannen. De dakpannen worden aangebracht op een dakbeschot, dat bestaat uit houten planken. Op het dakbeschot worden panlatten aangebracht waarop de dakpannen kunnen liggen. Onder het dakbeschot is er een onderliggende constructie die onder andere bestaat uit isolatie, gordingen en spanten. Moderne hellende daken bestaan uit zelfdragende dakelementen die voorzien zijn van isolatie en een dampremmende laag.
Plat dak
De opbouw van een plat dak bestaat uit (van buiten naar binnen):
- de dakbedekking, meestal bitumen/dakleer waarop bijvoorbeeld grind kan liggen;
- de constructie die de dakbedekking en de isolatie draagt, bijvoorbeeld het dakbeschot;
- de constructie de het bovenstaande draagt, vaak een houten balklaag.
Het kan zijn dat de constructie zelfdragend is, dat wil zeggen prefab betonplaten die van muur tot muur lopen.
Verschillende soorten dakbedekking
Architecten worden steeds creatiever en denken steeds meer “out of the box.” Het dak is duidelijk aanwezig op een huis en biedt daarom veel kansen voor architecten om creatief te zijn. Vooral met het soort dakbedekking kan een architect zich uit leven. De meest voorkomende soorten dakbedekking zijn natuurlijk dakpannen en bitumen/dakleer. Maar er zijn ook tal van huizen met andere soorten dakbedekking, zoals: riet, zink of beplanting.
Een rieten dak
Riet was vroeger hét materiaal voor daken. Echter is riet behoorlijk brandgevaarlijk en dat zorgde ervoor dat het uiteindelijk uit de steden verdween. Tegenwoordig is riet een luxe product. Karakteristieke boerderijen maar ook luxe villa’s zijn veelal voorzien van prachtige rieten daken. Dat maakt dat het product in populariteit weer aan het stijgen is. Een rieten dak is namelijk veel minder brandgevaarlijk dan voorheen door nieuwe methode’s van opbouwen. Riet is een uitstekende manier om je huis nét wat anders te maken dan de andere huizen in de buurt.
Niet elk dak is geschikt voor een dakbedekking van riet. Hiervoor moet het dak namelijk minimaal een hellingshoek van 45 graden hebben. Voor kleinere oppervlaktes is een hellingshoek van 30 graden vaak al geschikt. De reden voor deze hellingshoek is logisch, het water moet zo snel mogelijk afgevoerd worden. Riet is een natuurlijk product en als het water lang op het dak blijft liggen rot het riet sneller weg. Op rieten daken zie je ook vaak veel mossen en algen, deze tasten het riet ook behoorlijk aan. Het onderhoud van een rieten dak is daarom erg belangrijk!
Een dak van zink
Zink is een tijdje uit de mode geweest, maar het is weer helemaal terug! Een zinken dak is ideaal voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een flexibele dakbedekking met een unieke en moderne uitstraling. Met zink is het mogelijk om af te wijken van traditionele lijnrechte vormen en heeft daarom een exclusieve uitstraling. Dit materiaal is bijvoorbeeld erg geschikt voor ronde vormen. Een ander groot voordeel van het materiaal is de duurzaamheid. Zink gaat erg lang mee en hoeft nauwelijks onderhouden te worden. Een zinken dak is echter wel vrij lastig te isoleren. Er zijn (complexe) isolatiesystemen beschikbaar die niet door iedere dakdekker toegepast kan worden. Ook is het een relatief duur product, net als riet.
Vegetatiedaken
Vegetatiedaken, sedumdaken, groene daken. Er zijn verschillende namen in omloop voor een dak met een laag vegetatie. Voor de eenvoud gebruiken wij de naam vegetatiedak. Een vegetatiedak is een dak dat opgebouwd is vanuit een laag vegetatie. Deze vegetatie kunnen allerlei verschillende planten-individuen zijn. Onder de vegetatie bevind zich een water- en dampdichte onderlaag. Een vegetatiedak zorgt niet alleen voor een aantrekkelijk beeld en een verbeterde leefomgeving, maar hebben ook een warmte-isolerende en geluidsdempende werking. Het is een soort natuurlijke vorm van isolatie. De vegetatie geeft ook een enorme bescherming aan de onderliggende dakconstructie. De levensduur van het dak wordt hierdoor verlengd.
Er zijn twee soorten vegetatiedaken. Een extensief dak is er puur voor de sier en kan niet belopen worden. Een intensief dak kun je meer vergelijken met een tuin waarin je rond kan lopen. Het onderhoud van een vegetatiedak beperkt zich tot het verwijderen van onkruid en bemesten van de beplanting. Het is wel belangrijk dit tijdig te doen om wildgroei te voorkomen.
Kyra Voight
Wat een uitgebreid artikel over de functie van het dak. Hartelijk dank! Zelf lijkt mij een rieten dak prachtig. Fijn dat dergelijke daken steeds veiliger worden. Hoeveel kost een rieten dak per vierkante meter?
Emma
Bedankt voor het interessante artikel over daken. Mijn ouders hebben een rieten dak, dat al een aantal jaren oud is. Zij hebben veel mos op het dak liggen. Ik wist niet dat dit een rieten dak behoorlijk kan aantasten, misschien moeten ze binnenkort hun rieten dak repareren of dit laten doen door een professional. Ik zal het artikel doorsturen!